نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا رستمی جونقانی
• علی‌نقی ضیائی
• کاظم اسماعیلی
• حسین انصاری
• سعیدرضا خداشناس

چکیده

کمبود آب در مناطق خشک و نیمه‌خشک،‏ ارایه شیوه‌های تأمین آب از منابع در دسترس که تاکنون کم‌تر بدان توجه شده است را مهم‌تر کرده است. بهره‌برداری از جریان‌های زیر‌سطحی رودخانه‌ها با استفاده از سدهای زیرزمینی و آبگیر زیرسطحی از جمله مواردی است که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. نمونه‌هایی از آن در عمل مورد استفاده قرار گرفته است،‏ ولی عملکرد این نوع آبگیر در آبدهی‌های مختلف رودخانه و محیط‌های متخلخل متفاوت ارزیابی نشده است. از این‌رو برای بررسی این عوامل بر میزان جریان انحرافی از بستر رودخانه،‏ یک مدل آزمایشگاهی ساخته شده و آزمایش‌های لازم انجام شد. نتایج نشان می‌دهد با افزایش دبی ورودی میزان جریان انحرافی از محیط متخلخل در ابتدا افزایش و به تدریج به یک مقدار ثابتی می‌رسد. اندازه ذرات محیط متخلخل بر میزان جریان انحرافی تأثیر زیادی داشته به طوری که با افزایش اندازه ذرات،‏ جریان انحرافی روند افزایشی نشان می‌دهد. نتایج نشان می‌دهد بدون حضور دیوار آب‌بند راندمان آبگیری 40 درصد کاهش می‌یابد. هم‌چنین با استفاده از نتایج آنالیز ابعادی و آزمایشگاهی رابطه‌ای برای تعیین میزان جریان انحرافی ارایه شد.

کلیدواژه‌ها

• آبگیر زیرسطحی
• سیستم زهکشی
• محیط متخلخل

عنوان مقاله [English]

Study on the effect of river flow on subsurface water diversion without cut-off wall in the alluvial rivers

نویسندگان [English]

• Reza Rostami Jooneghani
• Alinaghi Ziaei
• Kazem Esmaeili
• Hosein Ansari
• Saeid Reza Khodashenas

چکیده [English]

Water shortages in arid and semi-arid regions necessitate new methods for supplying water from available resources. Underground dams and subsurface intakes have recently attracted the attentions for water exploiting in these regions. A couple of this type of intake has been constructed in a few seasonal rivers, but their performances for different river discharges and porous media have not been evaluated. In this study, the effect of river subsurface flow rate and cut-off on subsurface water diversion was experimentally investigated. The results showed that with increasing the upstream flow rate, the diverted flow rate (through drains) increased at first and then tended to a constant value gradually. The particle size of the porous medium had a significant effect on the rate of flow through drains, so that the increase of particle size caused to increase diverted flow rate, significantly. It was also shown that without the cut-off, the water diversion efficiency decreased about 40%. Furthermore, an equation was developed for determining the diverted flow rate based on the experimental observations and dimensional analyses.

کلیدواژه‌ها [English]

• Drainage System
• Porous Media
• Subsurface Intake