مدل‌سازی تغییرات زمانی و مکانی شوری خاک اراضی پایاب سد حاجیلرچای در استان آذربایجان شرقی با استفاده از تلفیق زمین آمار و مدل SaltMod

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

.

چکیده

شوری خاک یکی از مسایل مهم در کشاورزی است که در مناطق خشک و نیمه‌خشک،‏ حاصل‌خیزی خاک و تولید محصول را با مشکل روبرو می‌سازد. از این‌رو مطالعه شوری خاک اهمیت زیادی دارد و نیاز به استفاده از روش‌های مناسب برای پیش‌بینی و شبیه‌سازی شوری خاک برای کنترل و جلوگیری از توسعه آن ضروری است. در این پژوهش شبیه‌سازی زمانی و مکانی شوری خاک با استفاده از تلفیق زمین آمار و مدل کامپیوتری SaltMod انجام گرفت. به این منظور برای پیش‌بینی شوری خاک در دوره‌های زمانی 5 و 10 ساله از SaltMod استفاده شد و مقادیر شوری در 98 نقطه در اراضی پایاب سد حاجیلرچای خروانق واقع در شمال غرب ایران تعیین شدند. نتایج شبیه‌سازی‌ها نشان داد که در منطقه ریشه مقادیر شوری کمتر از dS/m ‎6.3  در دوره‌های 5 و 10 ساله روند افزایشی و مقادیر بیشتر از آن روند کاهشی دارند. از آنجاییکه مدل SaltMod توانایی بررسی مکانی داده‌ها را ندارد،‏ پس برای ارزیابی و تحقیق تغییرات مکانی شوری خاک در زمآن‌های موردنظر،‏ از نرم افزار GS+که دربردارنده روش‌های مختلف زمین آماری است استفاده شد. مقادیر شوری در نقاط نمونه‌برداری نشده تخمین و نقشه‌های مربوطه ترسیم شدند. روش‌های زمین آماری مورد استفاده شامل کریجینگ،‏ کوکریجینگ و فاصله وزنی معکوس بودند که برای ارزیابی روش‌ها،‏ روش ارزیابی تقاطعی با پارامترهای میانگین خطای مطلق (MAE)‎،‏ میانگین خطای انحراف (MBE)‎ و جذر میانگین مربعات خطا (RMSE)‎ استفاده شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modeling temporal and spatial variations of soil salinity in downstream lands of Hajilarchay dam in East Azarbaijan province

نویسندگان [English]

  • Mina Kazemi Zarion
  • Amir Hosein Nazemi
  • Seyed Ali Ashraf Sadreldini
  • Mohammad Ali Gharbani
.
چکیده [English]

Soil salinity is one of the important issues in agriculture that hampers soil fertility and crop production in arid and semi arid regions. Hence, the study of soil salinity is of great importance and using appropriate methods for predicting and modeling soil salinity is essential in order to control and prevent its development. In this study, temporal and spatial changes of soil salinity modeling were carried out using combined Geostatistics and SaltMod computer model. To predict the soil salinity in five and ten years' period of time, SaltMod was applied and Salinity values were determined at 98 points in downstream lands of Hajilarchay dam located at northwest Iran. Simulation results showed that in the root zone within a period of five and ten years the salinity values with amount of less than 6.3 ds/m increase and with higher values decrease. Since the SaltMod model does not have the capability of spatial analysis and mapping, therefore, the GS+ software, which includes different geostatistics methods was used to evaluate and study spatial variations of soil salinity in desired times.,. Salinity values in non-sampling sites were estimated and relevant maps were drawn. The geo- statistical methods used in this research included Kriging, Cokriging and Inverse Weighted Distance. In addition, for comparing these methods, Cross-Validation was applied using three parameters of Mean Absolute Error (

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cokriging
  • Cross
  • Validation
  • Salinity
  • Hajilarchay