نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حوری احمدپور
• محمدرضا خالدیان
• افشین اشرف زاده
• مجتبی رضایی

چکیده

منابع آب زیرزمینی در کنار آب سطحی تامین کننده‌ی نیاز بخش‌های شهری،‏ صنعت و کشاورزی است که علاوه‌ بر کمیت،‏ کیفیت آن‌ها نیز باید بررسی شود. شوری یکی از مهم‌ترین پارامترهایی است که برای ارزیابی کیفیت آب‌های زیرزمینی در نظر گرفته می‌شود. از پارامترهای ارزیابی شوری،‏ شوری موثر (ES)‎ و شوری بالقوه (PS)‎ است. هدف از این تحقیق،‏ شناسایی مناطقی از آبخوان دشت گیلان با میزان ریسک شوری مشخص برای مصارف کشاورزی است. بدین منظور،‏ نمونه‌ی آب 130 حلقه چاه شبکه پایش آب‌های زیرزمینی شرکت آب منطقه‌ای گیلان در شهریورماه سال 1388 جمع‌آوری و غلظت یون‌های کلسیم،‏ منیزیم،‏ سولفات،‏ کلر،‏ کربنات،‏ بی‌کربنات هم‌چنین هدایت الکتریکی آن‌ها اندازه‌گیری و مقادیر شوری موثر و شوری بالقوه محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل ژئواستاتیستیک داده‌ها با نرم‌افزار GS+ انجام شد. با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS نقشه‌های پهنه‌بندی مربوط‌ به ریسک شوری آب‌های زیرزمینی ترسیم گردید. مناطق مختلف از ‌نظر شوری آب‌های زیرزمینی به‌منظور آبیاری تعیین وضعیت شدند. در مناطق مرکزی متمایل ‌به شرق،‏ شامل شهرهای رشت،‏ آستانه و لاهیجان از نظر ریسک شوری (شوری موثر و شوری بالقوه) در محدوده‌ی متوسط،‏ یعنی سه تا پانزده میلی‌مول بر لیتر قرار دارند که هشداری برای ادامه‌ی برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی است.

کلیدواژه‌ها

• کیفیت آب
• کریجینگ
• استان گیلان
• ریسک شوری
• پهنه بندی

عنوان مقاله [English]

Evaluation of groundwater salinity in Guilan plain according to effective salinity and potential salinity

نویسندگان [English]

• Hoori Ahmadpour
• Mohammadreza Khaledian
• Afshin Ashrafzadeh
• Mojtaba Rezaei

چکیده [English]

In addition to surface water resources, groundwater resources supply the urban, industrial and agricultural demands. So its quality should also be considered in addition to its quantity. To assess the quality of groundwater, some parameters should be considered where salinity is the most important. The purpose of this study was to identify and characterize areas in Guilan plain with certain salinity levels of groundwater for agricultural purposes. Thus, the water samples were collected from 130 wells across the Guilan province, in September 2008 and concentrations of Ca²⁺, Mg²⁺, HCO₃^-, SO₄^2-, CO₃^-, Cl^- and electrical conductivity (EC) were measured. Then geostatistical analysis of data with GS+ software was performed. Finally, the critical areas of Guilan plain in terms of groundwater salinity were identified for agricultural purposes, and proper strategies for groundwater were proposed. The electrical conductivity of central and eastern areas is between 1-1.5 dS/m, being critical for rice cultivation. Also in this area, average potential salinity and average effective salinity range from 3 to 15 mmol/lit which is a warning for the future of groundwater resources.

کلیدواژه‌ها [English]

• Water quality
• Mapping
• Kriging
• Salinity risk
• Guilan province