نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اکبر کریمی
• محمدرضا نیکو
• رضا کراچیان
• احسان شیرنگی

چکیده

در حوضه آبریز زاینده‌رود طرح‌های انتقال آب مهمی مثل انتقال از تونل‌های کوهرنگ به حوضه و یا انتقال به یزد و کاشان از حوضه،‏ اجرا شده است. ارزیابی تأثیر بهره‌برداری از این طرح‌ها بر تأمین آب در حوضه آبریز زاینده‌رود و ارائه راهکارهای کاهش این اثرات،‏ به‌ ویژه در بلند مدت که عدم ‌قطعیت‌های هیدرولوژیکی نیز بر آن تأثیرگذار است،‏ از موضوعات مهم برای تصمیم‌گیران بخش آب و ذینفعان آب‌بر محسوب می‌شود. در این تحقیق،‏ تأثیر خشکسالی و افزایش ظرفیت انتقال آب از حوضه،‏ با توسعه یک مدل بهینه‌سازی غیرخطی چند- دوره‌ای در یک افق 10 ساله،‏ تحلیل و بررسی شده است. نتایج این تحلیل نشان می‌دهد که در شرایط نرمال و درحالت افزایش انتقال آب،‏ با تأمین 43% آب مورد نیاز از رودخانه و 57% آن از آبخوان‌ها،‏ حداکثر درصد تأمین نیاز در سطح حوضه محقق می‌شود. در یک خشکسالی حاد که 40% از منابع سطحی کاهش می‌یابد،‏ کاربرد مدل بهینه‌سازی چند- دوره‌ای نشان می‌دهد که می‌توان سیستم آبی را به گونه‌ای بهره‌برداری کرد که فقط 6% تخصیص آب در حوضه آبریز در مقایسه با شرایط نرمال کاهش یابد. نتایج به دست آمده مبین توانایی مدل‌های بهینه‌سازی چند- دوره‌ای در استفاده همزمان از پتانسیل‌های مکانی و زمانی سیستم آبی در کاهش اثرات نامطلوب خشکسالی و احداث طرح‌های انتقال آب بر تأمین آب در حوضه آبریز زاینده‌رود است.

کلیدواژه‌ها

• بهینه‌سازی
• تخصیص آب
• حوضه آبریز زاینده‌رود
• سناریوهای مدیریتی
• تأمین آب

عنوان مقاله [English]

Assessment of water transport projects impact on long term water supply in Zayandehrud basin by multi-period optimization analysis

نویسندگان [English]

• Akbar Karimi
• Mohammad Reza Nikoo
• Reza Karachian
• Ehsan Shirangi

چکیده [English]

Zayandehrud basin contains important water transfer projects, like transfer from Kuhrang springs to the basin and transport from basin to the Yazd and Kashan cities. Assessment of the impacts of these projects (and guidelines for alleviating these impacts) on water supply capability of Zayandehrud hydro-system, especially under long-term hydrologic uncertainties, is a very important issue for water sector decision makers and waterbasin stakeholders. In this research, the impacts of drought and future development of water transport projects is analyzed by a non-linear long-term optimization model for a 10-year horizon. Results showed that in normal (and transfer development scenario) conditions, on average 43% and 57% withdrawal from river and groundwater, respectively, leads to the least shortage in water supply to demands. Besides, Zayandehrud hydro-system operation can be managed in the case of a severe drought with 40% reduction in river flow that only 6% reduction occurs in water supply in comparison with normal condition. Analysis of the results showed the robustness of multi-period optimization model in minimizing the impacts of drought and water transfer development by making use of the spatial and temporal potentials of Zayandehrud hydro-system.

کلیدواژه‌ها [English]

• Water supply
• Management scenarios Optimization
• Water allocation
• Zayandehrud basin