ارزیابی کیفیت آب شرب دشت درگز با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

با توجه به رشد جمعیت و نیاز به منابع جدید تأمین آب،‏ مطالعه و ارزیابی کیفیت آب بسیار اهمیت دارد. هدف اصلی این تحقیق پهنه‌بندی کیفیت آب‌ زیرزمینی آبخوان دشت درگز برای مصارف شرب است. برای بررسی کیفیت آب ‌زیرزمینی دشت درگز به ‌لحاظ شرب از اطلاعات جمع‌آوری شده 25 چاه‌ آب مربوط به سال آبی 1388-1387 استفاده شده است. در ابتدا نقشه‌های رستری منطقه مورد مطالعه با روش‌های مختلف درون‌یابی تهیه شد. با توجه به تغییرات یکنواخت کیفیت منابع آب در منطقه مورد مطالعه از روش مجذور عکس فاصله،‏ برای تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی سولفات،‏ سدیم،‏ کلر،‏ سختی،‏ هدایت الکتریکی و کل نمک‌های محلول استفاده شد. بر اساس نمودار شولر و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی،‏ بهینه‌ترین وزن‌ها برای هر یک از متغیرهای هیدروشیمیایی انتخاب شدند. در نهایت با تلفیق و هم‌پوشانی لایه‌های هیدروشیمیایی و اعمال وزن‌های نهایی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی،‏ نقشه پتانسیل کیفی آب زیرزمینی منطقه مورد مطالعه تهیه شد. در انتها مکان‌های مناسب برای مصارف شرب مشخص شدند. نتایج نشان می‌دهد 69 درصد از منطقه مورد مطالعه از نظر طبقه‌بندی شولر در محدوده خوب تا قابل قبول،‏ 21 درصد در محدوده نامناسب،‏ هشت درصد در محدوده بد و دو درصد در مواقع ضروری قابل شرب هستند. به طور کل،‏ بخش جنوب ‌غربی منطقه مورد مطالعه بهترین کیفیت آب زیرزمینی را برای مصارف شرب دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of drinking water quality of Dargaz plain using analytical hierarchy process in geographical information system

نویسندگان [English]

  • Mohammad Nakhaie
  • Meisam Vadiei
چکیده [English]

The main goal of this research is zoning of Dargaz plain groundwater quality for drinking purposes. Due to increasing population and demanding for new water resources, study and evaluation of water quality is very important. Based on Schoeller diagram and using Analytical Hierarchy Process and pair wise comparison matrix, the optimum weights of every hydrochemical variables are selected. To evaluate Dargaz plain groundwater quality for drinking water, data from 25 wells during 2008 to 2009 were collected. Raster maps of the study area were prepared with different methods of interpolation. Due to uniformly water quality changes in study area, we used the Inverse Distance Weighted interpolation method for preparing zoning maps of sulfate, sodium, chlorine, total hardness, electrical conductivity, and total dissolved solids. Final weights of hydrochemical variables were determined by pair wise comparison matrix and Analytical Hierarchy Process. Finally, integrating and overlaying the hydrochemical layers and applying the final weights in the GIS environment, the qualitative potential map of study area was prepared. Finally, suitable sites for drinking amenity were identified. The results showed that the southwest part of study area has the best groundwater quality for drinking purposes.