حلقه های سنجه رسوب رگبار در حوزه آبخیز چهل گزی سد قشلاق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

فرسایش خاک و تولید رسوب حوزه‌ها از محدودیت‌های اساسی در دستیابی به کاربری اراضی پایدار و حفظ کیفیت آب در آبراهه‌ها،‏ دریاچه‌ها و دیگر منابع آب به‌شمار می‌روند. عدم وجود اطلاعات کافی در خصوص چگونگی تولید رسوب طی رگبارها در حوزه‌های آبخیز از عمده مشکلات موجود در موفقیت پروژه‌های حفاظت آب و خاک است. از این رو تحقیق حاضر به منظور تهیّه و تحلیل حلقه‌های سنجه رسوب در حوزه آبخیز چهل‌گزی سد قشلاق در استان کردستان انجام شده است. برای دستیابی به اهداف تحقیق حلقه‌های سنجه رسوب 11 رگبار از پاییز 1385 لغایت بهار 1386 تهیه و تحلیل شد. برای انجام تحقیق حاضر پس از تعیین ایستگاه هیدرومتری در انتهای رودخانه چهل‌گزی،‏ در طول هر رگبار سرعت آب و بلافاصله نمونه‌برداری از آب و رسوب به روش انتگراسیون عمقی در فواصل زمانی نیم‌ساعته در طول یازده رگبار صورت گرفت. با انجام تجزیه و تحلیل نمونه‌ها در آزمایشگاه میزان رسوب هر رگبار به‌دست آمده و با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و Excel بررسی شد. نتایج نشان داد که حلقه‌های سنجه رسوب در تمامی رگبارهای مورد بررسی از شکل پادساعت‌گرد تبعیت کرده‌اند. این موضوع دلالت بر وقوع اوج رسوب‌نمود در رگبارهای مورد مطالعه با دوام 88 تا 273 دقیقه به طور متوسط 1.5 تا 2 ساعت بعد از اوج آب‌نمود هر رگبار بوده و هم‌چنین منبع تولید رسوب در بالادست آبخیز تشخیص داده شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Storm-wise rating loops in Chehelgazi watershed of Gheshlagh dam

نویسندگان [English]

  • Leila Gholami
  • Seyed Hamid Reza Dadeghi
  • Abdolvahed Khaledi
چکیده [English]

Soil erosion and sediment yield from watersheds are key limitations for achieving sustainable land use and maintaining water quality in streams, lakes and other water bodies. Studying soil erosion process and sediment yield and evaluation of dominant factors on erosion is therefore considered as one of the fundamental tasks in proper management of watershed resources. Insufficient information regarding the sediment yield during storms is also one of the old issues which mainly causes failure of soil and water conservation projects. In this research, development and analyzing rating loops of Chehelgazi watershed of Gheshlagh dam were investigated. To achieve the study purposes, the rating loops of ?? storm events from winter 2006 to spring 2007 were investigated. The sediment samples were taken immediately after measuring flow velocity with half an hour interval through intergration method for 11 storm events. The sediment yield was then determined for each study storm through laboratory analysis and applying SPSS and Excel software packages. The results of the study revealed that the rating loops in all storms followed the anticlock shape. This indicated that the entire sediment graphs with duration of 88 to 273 minutes in advance with an average interval of 1.5 to 2 h preceded the hydrographs and also existence of sediment yield source in upstream parts of watershed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sediment graph and Sediment rating loops
  • Gheshlagh Dam Watershed
  • Kurdistan Province
  • Iran