تأثیر زهکشی کنترل‌‌شده و شوری آب آبیاری بر عملکرد سورگوم،کاهش زه‌آب و کارآیی مصرف آب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

در زهکشی سنتی،‏ سطح ایستابی از منطقه توسعه ریشه گیاه توسط زهکش پایین برده شده و نمک نواحی تحت آبیاری از نیمرخ آب آبشویی و به‌همراه زه‌آب به مکان دیگری منتقل می‌شود. در روش‌های کنترل سطح ایستابی،‏ خروج زه‌آب از منطقه ریشه کاهش می‌یابد. زهکشی کنترل‌ شده یکی از روش‌های مدیریتی کنترل سطح ایستابی در زیر عمق توسعه ریشه‌ها است. در این تحقیق از طریق شبیه‌سازی و با استفاده از مدل‌های فیزیکی (لایسیمتر) تأثیر سیستم زهکشی کنترل شده و کیفیت آب آبیاری در مقایسه با زهکشی آزاد بر روی محصول سورگوم مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور دو تیمار سطح آب زهکش شامل زهکشی آزاد و زهکشی کنترل‌شده و سه تیمار شوری آب آبیاری شامل 0.75،‏ 3.4 و 4.8 دسی‌زیمنس بر متر در‌نظر گرفته شدند که در سه تکرار و در 18 لایسیمتر مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد در تیمارهای زهکشی کنترل‌شده با توجه به امکان تأمین رطوبت خاک از طریق نیروی مویینگی،‏ جذب آب به‌وسیله گیاه در‌حد پتانسیل بوده است که منجر به افزایش عملکرد در حدود 3.5 برابر در مقایسه با تیمارهای زهکشی آزاد شده است. همچنین تیمارهای زهکشی کنترل‌شده تقریباً یک سوم آب مصرفی خود را از سطح ایستابی تأمین کردند. اثر توأمان سطح ایستابی و شوری آب آبیاری نشان می‌دهد که شرایط رطوبتی بالاتر در تیمارهای زهکشی کنترل‌شده،‏ اثر تجمع املاح را در مقایسه با شرایط زهکشی آزاد تقلیل داده و در‌نهایت شوری آب آبیاری تأثیر حقیقی خود را از نظر کاهش عملکرد محصول برجای نگذاشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of controlled drainage and salinity of irrigation water on the performance of sorghum crop yield, reduction of drainage water and water use efficiency

نویسندگان [English]

  • Negar Sharifi Mod
  • Farhad Mirzaei
  • Masoud Parsinejad
چکیده [English]

In conventional drainage system, water level in the plant root zone is lowered and salt in the irrigated area is washed away to the drain and transferred to another area. Controlled drainage is one of the management methods to control water level below the depth of the growing root zone. Discharging low-quality drainage water into other areas may have a devastating impact on the environment of many water habitats. In water table control methods, water loss from the region are reduced which means that more water can be used by soil. It is argued that the depth and quality of water table are effective in the growth and expansion of aerial branches of roots, quantity of the produce, reduction of drainage water and water Use efficiency. In order to determine these effects, a physical simulation model (lysimeter) was used to evaluate the impact of controlled drainage system and irrigation on water salinity of sorghum crop compared with free drainage. For this purpose, two treatments of drainage water level (free drainage (FD) and controlled drainage (CD)) and three treatments of irrigation water salinity (0.75 dS m-1, 3.4 dS m-1 and 4.8 dS m-1) with in three replications using18 lysimeters were employed. The results of the experiments show that unlike free drainage conditions in which soil moisture would be supplied only through irrigation and thus the sorghum plant will encounter shortage of moisture in the soil before the next irrigation, in controlled drainage treatments soil moisture is supplied through capillary, water absorption is provided by the plant in potential level, which leads to increase of yield amounting to 3.5 time more than the free drainage. Moreover controlled drainage treatments could supply almost one third of needed water through water table. Therefore it is said that drainage water is diminished in this system at the same ratio. The mutual effect of water table and irrigation water salinity shows that higher moisture conditions in controlled drainage treatments will diminish the effect of salt accumulation in comparison to free drainage conditions; therefore irrigation water salinity has not made its real effect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Controlled drainage
  • Lysimeter
  • Water use efficiency
  • Irrigation water salinity