محاسبه شماره منحنی رواناب حوضه آبریز با استفاده از شیوه‌های GIS و RS (مطالعه موردی:حوضه آبریز منصورآباد بیرجند)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور به‌منظور تخمین رواناب حوضه آبریز در سال‌های اخیر افزایش یافته است. در این تحقیق،‏ نقشه شماره منحنی رواناب با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تصاویر ماهواره لندست (ETM+) برای حوضه آبریز منصورآباد بیرجند و بر اساس فاکتورهایی مانند گروه هیدرولوژی خاک،‏ کاربری اراضی و پوشش گیاهی تعیین شده است. نقشه وضعیت پوشش زمین با کمک شاخص‌های NDVI و VI تهیه شده و حوضه به سه کلاس مرتع خوب،‏ نسبتاً فقیر و فقیر تقسیم‌بندی شد. نقشه کاربری اراضی حوضه با استفاده از داده‌های ماهواره لندست و نقشه گروه هیدرولوژیکی خاک به کمک نقشه‌های خاک،‏ شیب،‏ کاربری اراضی،‏ تشکیلات زمین‌شناسی و بازدیدهای صحرایی تهیه شد. از تلفیق نقشه‌های تهیه شده در GIS و با استفاده از جدول SCS،‏ نقشه شماره منحنی رواناب و سپس نقشه ضریب نگهداشت سطحی حوضه تعیین شد. برای ارزیابی صحت نتایج به‌ دست آمده از داده‌های اندازه‌گیری بارندگی و سیلاب در حوضه مورد مطالعه استفاده شد. نتایج نشان داد که دبی حداکثر سیلاب محاسبه شده به کمک شماره منحنی تخمین زده شده و مدل HEC-HMS با دبی مشاهده‌ای تا حدود زیادی تطابق دارد و این امر نشان‌دهنده صحت کافی محاسبه شماره منحنی تخمین زده شده است. از طرفی شماره منحنی به‌ دست آمده از داده‌های سیلاب مشاهده‌ای با شماره منحنی تخمین زده شده مقایسه شد که میزان خطای 3.57=RMSE و 0.5=MRE بیانگر صحت تحقیقات است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Estimation runoff curve number of watershed by using GIS and RS techniques (Case study: Birjand Mansourabad watershed)

نویسندگان [English]

  • Mostafa Yaghoobzadeh
  • Abolfazl Akbarpoor
  • Gholam Abbas Barani
  • Behrooz Etebari
  • H. Kardan moghadam
چکیده [English]

Applications of geographic information systems (GIS) and remote sensing to estimate runoff of watersheds have increased in recent years. In this research, runoff curve number map of Birjand Mansourabad watershed was prepared by GIS data and Landsat ETM+ satellite images based on factors such as hydrologic for soil group, land use and land cover. The land cover map was determined using Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) and VI Index and was classified as three groups: good, fair and poor. The watershed land use map was produced by Landsat satellite data and hydrologic soil group map was produced using field survey, watershed soil, slope, geology and land use maps. The combination of these maps in GIS and using SCS table, runoff curve number and soil surface store Coefficient maps was obtained. Several rainfall-run off events were used to evaluate the accuracy of the result. It was found that predicted peak discharge using HEC-HMS model is similar to the observed peak discharge which indicates that the predicted result is reasonably accurate. On the other hand curve number obtained of observed flood data was compared with curve number computed by the model with error analysis of RMSE= 3.57 and MRE=0.5 showing that the obtained results are accurate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Runoff curve number
  • RS and HEC
  • HMS
  • GIS
  • Runoff peak discharge