عوامل مؤثر بر شکل خیس‌شدگی خاک در آبیاری قطره‌ای و اصلاح موقعیت قطره‌چکان در اراضی شیب‌دار

شریف‌‌نیا, رضوان السادات; میرزائی, فرهاد; لیاقت, عبدالمجید

عوامل مؤثر بر شکل خیس‌شدگی خاک در آبیاری قطره‌ای و اصلاح موقعیت قطره‌چکان در اراضی شیب‌دار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

رضوان السادات شریف‌‌نیا

فرهاد میرزائی

عبدالمجید لیاقت

چکیده

در طراحی بهینه آبیاری قطره‌ای،‏ محاسبه موقعیت جبهه رطوبتی نسبت به منبع تغذیه و یا به عبارتی شکل پیاز رطوبتی حائز اهمیت است. الگوی خیس‌شده به دبی قطره‌چکان،‏ حجم آب خروجی،‏ بافت،‏ ساختمان و شیب زمین بستگی دارد. در این تحقیق اثر شیب زمین،‏ دبی قطره‌چکان و مدت زمان آبیاری در مطالعه‌ای مزرعه‌ای شامل چهار شیب صفر،‏ 5،‏ 15و 25 درصد با سه دبی قطره‌چکان 2،‏ 4 و 8 لیتر در ساعت و در زمان‌های 1،‏ 2 و 4 ساعت در خاک لوم رسی سیلتی بررسی شد. ابعاد خیس‌شدگی به‌ طور مستقیم و با حفر بخش خیس شده خاک پس از گذشت 24 ساعت از شروع آبیاری و با تهیه مقاطع موازی با سطح اولیه خاک اندازه‌گیری شد. همچنین،‏ رطوبت خاک نیز در این مقاطع بررسی شد. با توجه به تغییرات الگوی خیس شده در اراضی شیب‌دار مشاهده شد که در اکثر موارد،‏ در اثر شیب،‏ پیاز رطوبتی به سمت پایین‌دست منحرف و کشیده‌تر شده است. برای مثال تا 53% کشیدگی در پیاز رطوبتی با دبی 8 لیتر و زمان آبیاری 2 ساعت در شیب 15% رخ داده است. با اندازه‌گیری ابعاد خیس‌شدگی در خاک و همچنین اندازه‌گیری رطوبت،‏ دو رابطه تجربی برای تخمین فاصله مناسب قطره‌چکان نسبت به گیاه ارائه شده است. در رابطه نخست 0.74=R²و میانگین خطای نسبی 0.23 و در رابطه دوم 0.83=R²و 0.31=AE است.

کلیدواژه‌ها

سطح شیب‌دار

رطوبت

جبهه رطوبتی

منبع تغذیه نقطه‌ای

عنوان مقاله English

Influential factors on wetted pattern and improving emitter position in sloping lands

نویسندگان English

Rezvan Sadat Sharif Nia

Farhad Mirzaei

Abdolmajid liaghat

چکیده English

Wetted front position is important in optimal drip irrigation system design. Wetted pattern depends on parameters such as emitter discharge, applied water volume, soil texture and structure and land slope. This field study was conducted in four slopes (0, 5, 15 and 25%) and 3 discharge rates (2, 4, and 8 lit/hr) in three application times (1, 2 and 4 hours). Soil texture was silt clay loam. Wetted pattern dimensions were measured by excavation sections parallel to the surface; moisture was measured in these sections 24 hours after finishing irrigation. It is recommended that if to Consider changing wetted pattern position in sloping lands and moisture distribution, emitter position toward plant has to be improved. This can be determined by the demonstrated equations.

کلیدواژه‌ها English

water content

Point source

sloping land

wetting front