نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین مرادی باصری
• شجاع قربانی دشتکی
• حبیب خداوردی‌لو
• بیژن خلیل مقدم
• جواد گیوی

چکیده

در این پژوهش،‏ کارآیی مدل‌های کوستیاکف،‏ کوستیاکف-لوییس،‏ هورتون،‏ SCS و فیلیپ در برآورد نفوذ تجمعی در خاک‌های ورتی‌سول و غیرورتی‌سول با دو کاربری مرتع و گندم در شرایط رطوبتی اولیه‌ زیاد و کم ارزیابی شد. بدین منظور،‏ نفوذ آب به خاک در اراضی انتخابی به‌روش تک‌استوانه‌ای اندازه‌گیری شد. پارامتر‌های هر مدل‌ به‌روش بهینه‌سازی حداقل مربعات تعیین گردید. به‌منظور ارزیابی و مقایسه عملکرد مدل‌های مورد بررسی از آماره‌های میانگین خطا،‏ میانگین قدر مطلق میانگین خطا،‏ ریشه میانگین مربعات خطا،‏ انحراف معیار ریشه میانگین مربعات خطا،‏ شاخص کارآیی مدل و شاخص ویلموت استفاده شد. در رطوبت اولیه کم،‏ مدل کوستیاکف- لوییس در خاک‌های غیر ورتی‌سول با کاربری مرتع دارای بیشترین دقت در برآورد نفوذ تجمعی بود. همچنین،‏ مدل‌های فیلیپ و کوستیاکف دارای بیشترین خطای برآورد بودند. در رطوبت اولیه‌ زیاد خاک،‏ مدل هورتون در مقایسه با سایر مدل‌های مورد بررسی در کاربری‌های گندم و مرتع بیشترین دقت را در برآورد نفوذ تجمعی داشت. همچنین مدل‌های فیلیپ و SCS دارای بیشترین خطای برآورد بودند. در مجموع،‏ مدل‌های کوستیاکف–لوییس و کوستیاکف مدل‌هایی بیش‌برآوردگر و مدل‌های هورتون،‏ SCS و فیلیپ کم‌برآوردگر بودند. در شرایط رطوبت اولیه‌ زیاد،‏ مدل هورتون در هر دو کاربری بهترین عمکلرد (0.0783=RMSE) را در بیان فرایند نفوذ آب به خاک‌های ورتی‌سول و غیر ورتی‌سول داشت. با این حال،‏ در شرایط رطوبتی اولیه کم،‏ مدل کوستیاکف- لوییس (0.0596=RMSE) بیشترین کارآیی را در بیان نفوذ آب به خاک‌های غیر ورتی‌سول نشان داد.

کلیدواژه‌ها

• ورتی‌سول
• مدل‌های نفوذ آب به خاک
• کاربری اراضی
• رطوبت اولیه

عنوان مقاله [English]

Comparing the efficiency of some infiltration models in Vertisols and non-Vertisols

نویسندگان [English]

• Hossein Moradi Baseri
• Shoja Ghorbani Dashtaki
• Habib Khodaverdilo
• Bijan Khalil Moghadam
• Javad Givi

چکیده [English]

In this research, the efficiency of Philip, Kostiakov-Lewis, Soil Conservation Service (SCS) and Horton infiltration models in Verticals and non-Vertisols under two different land uses (rangeland and wheat) with the high and low initial water contents were evaluated. Therefore, the soil water infiltration of the selected sites was measured using single ring method. The parameters of the mentioned models were then obtained using least squares optimization technique. To compare the performance of the models, the mean error (ME), root mean square error (RMSE), mean absolute of mean error (MAME) model efficiency, and Wilmot's index were calculated. The results indicated that at the low initial water content of non-verticals with rangeland land use, the Kostiakov-Lewis model had the best accuracy in describing cumulative infiltration. While, the Philip and Kostiakov models had the highest prediction error of infiltration in the studied soils. The results showed that at the high initial water content of both rangeland and wheat soils the Horton and Philip models predicted the cumulative infiltration with the highest and lowest accuracy, respectively. At the high initial moisture condition the Kostiakov-Lewis and Kostiakov models overestimated and the Horton, Philip and SCS models underestimated the cumulative infiltration. What resulted is the Horton model has the best performance to describe infiltration process at the high initial moisture condition in verticals and non-verticals (RMSE= 0.0783). Whilst, at the low initial moisture condition the Kostiakov-Lewis model had the highest performance in non-verticals (RMSE=0.0596).

کلیدواژه‌ها [English]

• soil water infiltration models
• Land use
• initial water content
• vertisols