نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهدی پژوهش
• منوچهر گرجی
• سید محمود طاهری
• فریدون سرمدیان
• جهانگرد محمدی
• حسین صمدی

.

چکیده

رسوبات ناشی از فرسایش خاک در حوضه‌های آبخیز،‏ علاوه‌بر هدر رفتن و کاهش حاصلخیزی خاک،‏ موجب کاهش کیفیت آب و عمر مفید سدها به‌دلیل انباشت رسوبات در مخزن آن‌ها می‌شود. لذا برآورد رسوبات رودخانه‌ها در پروژه‌ها و مدیریت منابع آب بسیار مهم است. بنابراین به‌کار بردن داده‌های اندازه‌گیری و یا استفاده از روابط تجربی برآورد رسوب رودخانه،‏ نیازمند اطلاعات جزئی‌تری از رودخانه و جریان است که ممکن است همیشه در اختیار نباشد. این تحقیق با هدف تعیین اثر نوع کاربری ‌اراضی مختلف در تولید فرسایش و رسوب در حوضه آبخیز تنگ‌گزی (یکی از زیر حوضه‌های بزرگ حوضه‌ی زاینده‌رود) با مساحت 832 کیلومتر‌مربع و تنوع شرایط سنگ‌شناسی و پوشش ‌گیاهی،‏ با استفاده از تکنیک انجام گرفت. در هر واحد همگن،‏ نمونه‌برداری از خاک در سه تکرار،‏ که مجموعاً 200 نمونه تهیه و همچنین داده‌های لازم از طریق پردازش تصاویر رقومی و مطالعات صحرایی حاصل شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که بیشترین مقدار هدر رفت خاک و تولید رسوب با استفاده از معادله جهانی فرسایش خاک در حوضه مورد مطالعه،‏ از کاربری‌های مرتع متراکم و بیشه و بوته‌زارهای که در واحد فیزیوگرافی کوه خاکی (1و2و1) قرار دارند،‏ صورت گرفته است. این افزایش تولید رسوب در این دو نوع کاربری،‏ ناشی از تأثیر متقابل دو عامل،‏ شیب و چرای بی‌رویه دام در اوایل فصل بهار است.

کلیدواژه‌ها

• سامانه اطلاعات جغرافیایی
• فرسایش خاک
• زاینده‌رود علیا
• معادله جهانی تلفات خاک
• رسوب

عنوان مقاله [English]

The effect of various land use types in Zayande Rood Olya drainage Basian Dam on soil erosion and sediment yield using GIS

نویسندگان [English]

• Mahdi Pajoohesh
• Manouchehr Gorji
• Sayed Mahmoud Taheri
• Fereidoon Sarmadian
• Jahangard mohammadi
• Hossein Samadi

.

چکیده [English]

Sediments induced from the erosion of watersheds, in addition to soil loss and decline in soil fertility, causes the reduction of water quality and endangers the effective life of reservoirs due to sedimentation and managements. So, Estimation of sediment yield of streams is very important for water resources projects planning. So, to use of measurement data or empirical equals need to smaller data of stream and flow. However, sediment transport equations do not agree with each other and require detailed data on the flow and sediment characteristics. Aiming to prediction effect of land uses on soil erosion and sediment yield under various conditions of litho logy and vegetation, using Ilwis system. This study was performed in the Tange Gazi Watershed, a 832 square kilometer catchment, located in the Chahar Mahal and Bakhtiari, Iran. So, with three replications sampling for each homogonous unit, overall 200 samples were resulted and also Required data were provided by field study and Digital images processing. Results of current study shown that the most of the irreversible soil losses and sediment yield by USLE model occurred in the pastures and natural shrubs land uses that located on earthen mountain land units of study watershed. In these land uses, the effect of slope and overgrazing cause to increase of sediment yield in the spring season.

کلیدواژه‌ها [English]

• Soil erosion
• Sediment
• GIS system
• USLE model
• Zayande Rood Olya