تخمین اندازه سنگ چین پایدار به‌منظور جلوگیری از پیشرفت آبشستگی در پایاب حوضچه آرامش(مطالعه موردی: سد نمرود)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

آبشستگی موضعی پایین‌دست حوضچه‌های ‌آرامش پدیده‌ای است که به‌دلیل سرعت موضعی جریان بیش از حد آستانه حرکت سنگچین رخ می‌دهد. بر اثر این پدیده اختلاف ارتفاعی موضعی بین کف بتنی حوضچه و بستر رودخانه به‌وجود می‌آید. برای دستیابی به اندازه سنگچینی که بتواند در برابر جریان متلاطم خروجی از حوضچه پایدار بماند و مانع پیشرفت آبشستگی شود،‏ از مدل هیدرولیکی سد نمرود استفاده شد. آزمایش‌ها با دبی‌های مختلف،‏ اعماق پایاب و اختلاف ترازهای متفاوت بین کف بتنی حوضچه و بستر پایین‌دست اجرا شد. نتایج نشان می‌دهند با افزایش عمق بحرانی،‏ قطر ذره سنگچینی که بتواند در برابر جریان خروجی از حوضچه مقاومت کند،‏ افزایش می‌یابد. همچنین با اضافه شدن عمق فرسایش یافته و کاهش پایاب قطر،‏ سنگچین بزرگتری لازم دارد. با استفاده از روابط و نمودارهای ارائه شده در این تحقیق،‏ با داشتن دبی جریان و عمق پایاب می‌توان اندازه سنگچین پایدار را برای اختلاف ترازهای متفاوت بین کف حوضچه و بستر پایین‌دست تخمین زد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Estimating riprap size to prevent scouring in downstream of stilling basins(Case study: Namrood Dam)

نویسندگان [English]

  • Hamid Taebi
  • Manouchehr Fathi-Moghadam
  • Mahmood Shafaie
Shahid Chamran University/ Iran
چکیده [English]

Local scouring immediately downstream of stilling basin is unavoidable when a local velocity exceeds incipient motion. This phenomenon causes a difference in the level of basin concrete bed and natural river bed that is turn affects the rate of scouring. In this study hydraulic model of Namrood dam was used the experiments. Results of this study showed that the stable stone size increases with a reduction of tail water, promotion of critical depth and the level of degradation. Having discharge and tail water depth, the developed relationships in this study could be used to estimate the size of stable stone for any level of degradation

کلیدواژه‌ها [English]

  • Incipient motion
  • Stilling basin
  • Riprap
  • Tail water
  • Scouring