نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• مراد سپه وند

چکیده

در سال‌های پرباران غرب کشور،‏ بارندگی‌ها از اوایل پاییز شروع و تا اواسط بهار سال بعد ادامه می‌یابد. در چنین سال‌هایی باید محصولات پاییزه‌ای را کشت کرد که بیشتر نیاز آبی خود را از نزولات آسمانی تأمین کنند. به منظور مقایسه دو گیاه زراعی گندم و کلزا از نظر پارامترهای مذکور،‏ یک طرح تحقیقاتی در سال زراعی 81-1380 (سال پرباران) در ایستگاه تحقیقات سراب چنگایی (استان لرستان)،‏ اجرا شد. دو گیاه در کرت‌های 12 مترمربعی (4*3 متر) در قالب طرح‌ بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار،‏ به صورت ردیفی کشت شدند. کلزا در تاریخ 24‎/7/1380 و گندم در تاریخ 15‎/8/1380کشت شد. آبیاری هر دو گیاه براساس معیار رطوبت خاک معادل 60 درصد ظرفیت زراعی و با استفاده از یک پمپ کوچک متصل شده به کنتور و شیلنگ،‏ انجام گرفت. هر دو گیاه در هفته آخر خردادماه سال بعد برداشت و عملکرد دانه‌ آنها مشخص شد. نتایج طرح نشان داد که اختلاف میانگین کل آب مصرفی،‏ بهره‌وری آب و بهره‌وری اقتصادی آب دو گیاه زراعی در سطح یک درصد معنی‌دار است. مشخص شد که در سال‌های پرباران مناطق غربی کشور (بارندگی بیش از 500 میلی‌متر)،‏ گندم با 2 بار آبیاری (در تاریخ‌های 19‎/8/1380 و29‎/2/1381) و کل آب مصرفی (آبیاری+ بارندگی مؤثر) 5000 متر مکعب در هکتار و کلزا با 3 بار آبیاری ( در تاریخ‌های 24‎/7/80 ،‏ 29‎/7/80 و29‎/2/81) و کل آب مصرفی 6590 متر مکعب در هکتار،‏ دوره رشد خود را تکمیل می‌کنند. میانگین بهره‌وری آب در گندم و کلزا به ترتیب 1.64 و 0.60 کیلوگرم بر متر مکعب و بهره‌وری اقتصادی مصرف آب آنها به ترتیب 2128 و 1508 ریال بر متر مکعب بود. نتیجه آنکه در سال‌های پرباران مناطق غرب کشور،‏ کشت گندم (به عنوان گیاه پاییزه) با توجه به تعداد آبیاری و کل آب مصرفی کمتر و در عین حال بهره‌وری آب و بهره‌وری اقتصادی بیشتر بر کشت کلزا برتری دارد.

کلیدواژه‌ها

• بهره‌وری اقتصادی آب
• نیاز آبی
• کلزا
• گندم
• بهره‌وری آب

عنوان مقاله [English]

Comparison of water requi-- ent, water productivity and economical water productivity of wheat and rapeseed in the west of Iran in wet years

نویسنده [English]

• Morad Sepah

چکیده [English]

To compare the water requirement (WR), water productivity (WP) and economical water productivity (EWP) of wheat and rapeseed in wet years in western Iran, an experiment was carried out in Sarab Changai Agriculture Research Station (Lorestan province) in 2001-2002. Statistical analysis of resulted data showed that the differences between mean WR, WP and EWP of two plants were significant (P=0.99). Mean WR (Irrigation + effective rainfall) of wheat and rapeseed were 5000 and 6590 m3 ha-1 respectively. Mean WP of wheat and rapeseed were 1.64 and 0.60 kg m-3 and their EWP were 2128 and 1508 Rials m-3 respectively. As a result cultivation of wheat (as a winter crop) is preferred to over rapeseed because of its lower WR and higher WP and EWP.

کلیدواژه‌ها [English]

• water requi
• ent
• Wheat
• economical
• water productivity
• rapeseed