علل گازدار شدن چاه‌های آب کشاورزی در دشت‌های شمالی استان همدان و خوردگی تجهیزات آن‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

در مناطق لالجین،‏ چهاردولی و قهاوند- فامنین واقع در بخش شمالی استان همدان،‏ تعدادی از چاه‌های آب کشاورزی گازدار بوده و تجهیزات داخل آن‌ها در طی مدت کوتاهی خورده و پوسیده می‌شود و سالیانه خسارات زیادی به کشاورزان وارد می‌شود. لذا شناسایی عوامل موثر درخوردگی و منشاء آن‌ها،‏ جهت چاره اندیشی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به همین منظور با عملیات صحرایی و به کمک دستگاه G.P.S،‏ دماسنج و پرسش از کشاورزان میزان دما،‏ عمق،‏ مدت لازم برای خوردگی تجهیزات و مشخصات جغرافیایی36 حلقه چاه‌ گازدار برداشت شد. به علاوه 16 نمونه از آب چاه‌ها اخذ و در آزمایشگاه آنالیز شد. سپس به کمک نموگراف‌های استاندارد مقدار دی‌‌اکسیدکربن نمونه‌ها محاسبه و برآورد شد. همچنین توسط نرم افزار آماری SPSS داده‌های دما،‏ عمق،‏ دی‌اکسیدکربن و مدت خوردگی مورد ارزیابی قرار گرفت. مقادیر دی‌اکسید‌کربن بالاتر از 100 میلی‌گرم در لیتر در نمونه‌ها و اختلاف معنی‌دار بین دمای آب چاه‌ها نشان می‌دهد که وجود گاز در آب ‌چاه‌ها ناشی از ورود محلول‌های هیدروترمالی گازدار با منشاء درونی به داخل آب‌های زیرزمینی منطقه است. نتایج آزمون‌های آماری نشان می‌دهد که مقدار بالای دی‌اکسیدکربن و یون‌های سولفات و کلراید،‏ دمای بالا و شوری زیاد از جمله عوامل موثر در خوردگی تجهیزات چاه‌های آب منطقه است. بنابراین توصیه می‌شود که در این چاه‌ها از لوله‌ها و تجهیزات یو‌پی‌وی‌سی به جای تجهیزات فلزی استفاده شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Factors affecting Gaseous agricultural Wells Used in the North Plains of Hamedan Province And Corrosion of their Equipments

نویسندگان [English]

  • Manouchehr Amiri
  • Ghasem Asadian
  • Ali Morovat Amiri
چکیده [English]

In Lalejin, Ghahavand-Famenin and Chardoli areas located in the north of Hamedan province, some of agricultural water wells produce gas and their equipments are corrodes in a short period, so the farmers are incurring a large financial loss. Therefore, recognition of sources and effective factors of corrosion are important. For this purpose, using G.P.S, thermometer and questionnaires, temperature, depth of wells, period of corrosion and Geographical characteristics of 36 rings gaseous wells were recorded. Furthermore, 16 water samples from the wells were analyzed in the laboratory. Then, the amount of free carbon dioxide was estimated using Standard Nomographs. Also, data of temperature, depth, free carbon dioxide and period of corrosion were evaluated by using the SPSS program. High amount of free carbon dioxide (more than 100 mg/L) and significant difference between average of water temperature in the wells show that the presence of gas in the water is the result of gaseous hydrothermal solutions with the earth internal provenance that entered into groundwater of these area. In this study, different statistical tests show that high amount of free carbon dioxide and sulfate-chloride ions, high temperature and high salinity are the effective factors of the corrosion of the wells’ equipments. Therefore, it is recommended that the metallic equipments of wells be replaced with U.P.V.C equipments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Carbon dioxide
  • Groundwater
  • Gaseous wells
  • Corrosion
  • Hamedan
  • Hydrothermal Solutions