نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• طاهره رئیسی
• سید حسن طباطبائی
• حبیب بیگی هرچگانی

دانشگاه شهرکرد گروه مهندسی آب

چکیده

اندازهگیری و تخمین تبخیر به آسانی میسر نیست و تنها با استفاده از روش‌های تجربی یا تعادل آب خاک در لایسیمتر،‏ تبخیر را می توان تعیین کرد. از طرف دیگر در مکان‌هایی که شرایط مزرعه استاندارد (تعریف شده در فائو 56) نباشد،‏ اعمال تصحیح بر روی تبخیر و تعرق محاسبه شده بر مبنای پارامترهای فیزیکی مورد نیاز است. یکی از این شرایط وجود نمک در محلول خاک است که منجر به کاهش تبخیر میشود. هدف از این مطالعه واسنجی مدل تجربی آیدین- اویگر،‏ در یک خاک شور تحت مدیریت‌های مختلف با آب شور برای شرایط خشک و نیمه خشک است. بدین منظور،‏ سه تیمار مدیریت تلفیقی آبیاری با آب شور و شیرین (مخلوط،‏ نیم در میان و یک در میان) در سه تکرار به صورت طرح کاملاً تصادفی در نه لایسیمتر اجرا شد. نمونه برداری در یازده مرحله انجام گرفت و در فاصله بین دو نمونهبرداری متوالی میزان تبخیر از خاک با استفاده از رابطه‌ی بیلان آب در خاک به دست آمد. از میان این یازده مجموعه داده تبخیر مشاهده شده،‏ هشت مجموعه به منظور واسنجی مدل و سه مجموعه برای اعتبارسنجی مدل‌های واسنجی شده،‏ مورد استفاده قرار گرفتند. معنیدار بودن مدل‌های برازش شده از طریق تشکیل جدول تجزیه واریانس مورد بررسی قرار گرفت و پس از اطمینان از معنیدار بودن،‏ اعتبارسنجی مدلهای برازش شده از طریق ضرایب جرم مانده (CRM)‎ و کارآیی مدل (EF)‎ انجام شد. ضرایب CRM و EF در سه تیمار مخلوط،‏ یک در میان و نیم در میان به ترتیب 0.39-،‏ 0.34- و 0.39-؛ 0.28-،‏ 0.14- و 0.18- به دست آمد. از این رو،‏ در هر سه تیمار اعمال شده،‏ مدل‌های برازش شده از کارآیی نسبتاَ خوبی برای پیشبینی تبخیر در محدوده زمانی مورد مطالعه و خاک مورد مطالعه برخوردارند.

کلیدواژه‌ها

• ‏‏‏ مدلهای تجربی
• آب شور
• واسنجی
• تبخیر‏ خاک شور
• مدیریت تلفیقی آب شور و شیرین

عنوان مقاله [English]

Calibration of Aydin-Oiger model for estimating evaporation from salinated soil under saline water conjunction irrigation strategy in an arid and semi-arid region

نویسندگان [English]

• Tahereh Reissi
• Sayyed-Hassan Tabatabaei
• Habib Beigi Harchegani

Shahrekord University

چکیده [English]

Measuring soil evaporation is a difficult task and this can only be estimated either by using empirical methods or by water balance calculation from a lysimeter. An adjustment of soil evaporation estimation is required since farm condition is different from the standard condition set by FAO (56). In field conditions, the evaporation is decreased by soil salinity. The main objective of this study was to calibrate Aydin-Oiger model for a saline soil under three schemes of saline water irrigation in an arid and semi-arid region. Three conjunction strategy of fresh (1 dS m-1) and saline water (14 dS m-1) (blending, one-alternate and half-alternate) in three replications were applied in a completely randomized design in nine lysimeters. Soil samples were taken in 11 dates and 11 data series were collected. Soil evaporation was calculated for the internal between the two consequent samplings. Eight series of data were used for calibration of a new model and the other three were used for validation of the calibrated model. ANOVA, EF and CRM indexes were used for determination of significant levels of the calibrated model and its evaluation. The results indicate that the calibrated model predicates soil evaporation better than the original Aydin-Oiger model.

کلیدواژه‌ها [English]

• Conjunction irrigation strategies
• Saline soil
• Calibration
• Empirical model
• : Evaporation